Το συνέδριο του EGATIN STUDY DAYS έλαβε χώρα στις 25-27 Απριλίου 2025 στο Βερολίνο και το ινστιτούτο μας συμμετείχε μέσω εμού ως εκπροσώπου του.
Το θέμα ήταν: “Working with polarization in our groups and in group-analytic training”.
Το συνέδριο περιλάμβανε 6 ομιλίες, εκ των οποίων, οι 2 ήταν από εκπαιδευόμενους ομιλητές, επίσης 3 μεγάλες ομάδες και 2 ομάδες συζήτησης.
Στην πρώτη ομιλία μίλησε η Hanna Reinhardt–Bork[1] από το ινστιτούτο του Βερολίνου με θέμα: “Groups create enemies: a side–effect of cohesive groups”.
Στην ομιλία της θεώρησε δεδομένο ότι οι άνθρωποι τείνουν – προσπαθώντας να αποφύγουν χρονοβόρες διεργασίες- να είναι είτε υπέρ είτε κατά κάποιου πράγματος. Και υποστήριξε ότι όσο πιο φορτισμένο συναισθηματικά είναι το θέμα, τόσο πιο αδιάλλακτα ενεργούμε. Θεώρησε ότι αυτός ο μηχανισμός ενισχύεται μέσα σε ομάδες, καθώς μία ομάδα διαφοροποιείται μόνο χάριν στα όρια της απέναντι στους άλλους. Χωρίς όρια, δεν υπάρχει ομάδα. Οι «άλλοι» μπορεί να είναι άτομα ή ομάδες εκτός, αλλιώς η πόλωση θα εισέλθει στην ομάδα. Υποστήριξε ότι όσο πιο ομοιογενείς είναι οι ομάδες τόσο αποφεύγεται η σύγκρουση. Υπόρρητα υποστήριξε τις θετικές μεταβιβάσεις ως το μέσον για τη συνοχή της ομάδας!!! Ωστόσο, αποδέχτηκε ότι η αντιπαράθεση με τον άλλον έχει κάποιο όφελος, καθώς αναδεικνύει καταπιεσμένα μέρη του εαυτό μας. Κατέληξε ότι η αρμονία και η συνοχή στην ομάδα έχει ως τίμημα την ψυχική «φτωχοποίηση» αλλά η αντιπαράθεση ενέχει τον κίνδυνο συγκρουσιακών μετώπων. Από την ομιλία της έλειπε η αναλυτική επεξεργασία των συγκρούσεων στις ομάδες, κατά τη γνώμη μου.
Η δεύτερη ομιλία έγινε από την Maja Brkić[2], από το ινστιτούτο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με θέμα: “Gender identity through the lens of group analysis”.
Στην ομιλία της προσπάθησε να προσφέρει μια επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο η θεωρία και η πρακτική της ομαδικής ανάλυσης κατανοεί την ανάπτυξη της ταυτότητας φύλου και πώς οι ομαδικές διεργασίες επιτρέπουν την έκφραση, την κατανόηση, την αποδοχή και την ενδυνάμωση της μοναδικής ταυτότητας φύλου κάθε μέλους της ομάδας. Αν και παρουσίασε μία βινιέτα από μία αναλυτική ομάδα όπου συζητιόντουσαν θέματα δυσφορίας φύλου και αλλαγής ταυτότητας, δεν μπόρεσε παρά να καταλήξει αφενός στο ερώτημα κατά πόσο η ομαδική ανάλυση συμβαδίζει με τις κοινωνικές αλλαγές και αν καταφέρνει να ανταποκριθεί στις σημερινές προκλήσεις που σχετίζονται με την ταυτότητα φύλου. Και αφετέρου στην κοινοτυπία, κατά τη γνώμη μου, ότι η γλώσσα, ο πολιτισμός και το κοινωνικό ασυνείδητο επιτρέπουν αλλά και εμποδίζουν τον χώρο για την κατανόηση και την έκφραση της ταυτότητας φύλου. Το θετικό της ομιλίας της ήταν η έντονη και αποσπασματική συζήτηση της ταυτότητας φύλου γενικώς.
Οι ομιλίες ακολουθήθηκαν από μικρές ομάδες συζήτησης, μία εκ των οποίων συντόνιζα και εγώ. Η συζήτηση επικεντρώθηκε αρχικά στη γνωριμία των μελών και μετά στα θέματα ταυτότητας και φύλου, επηρεασμένη από την τελευταία ομιλία.
Στην Μεγάλη Ομάδα που ακολούθησε, πολύ γρήγορα πολώθηκε η συζήτηση ανάμεσα σε διδάσκοντες και εκπαιδευόμενους, σε θέματα εξουσίας, δικαιωμάτων των εκπαιδευομένων και παράτυπων απαιτήσεων τους. Η ΜΟ κατακερματίστηκε ανάμεσα στις πολύ προσωπικές (θυμωμένες) απόψεις των μελών της και στις αντιθέσεις του κόσμου γύρω μας.
Την επόμενη ημέρα μίλησαν δύο εκπαιδευόμενες παρουσιάζοντας τις εκπαιδευτικές τους ομάδες.
Η Mirela Bregu[3] παρουσίασε την ομάδα της με τίτλο: “Balancing my group’s and my polarities while trying to become a therapist”.
Παρουσίασε μια ομάδα αναλυτικής ομαδικής θεραπείας ηλικιωμένων σε μια μετα-κομμουνιστική χώρα των Δυτικών Βαλκανίων, με έμφαση σε δύο βασικές πηγές πόλωσης: την ιδεολογική σύγκρουση και την προσωπική ντροπή. Η ομάδα ήταν βαθιά διχασμένη ως προς το ποια πολιτική ιδεολογία – ο κομμουνισμός ή η δημοκρατία ήταν προτιμότερη, και αυτοί οι διχασμοί περιπλέκονταν ακόμη περισσότερο από έναν διάχυτο φόβο να μην θεωρηθούν τα μέλη της ομάδας άπιστες γυναίκες (σύμφωνα με τη ήθη της χώρας), επειδή συμμετείχαν στην ομάδα. Η θεραπεύτρια, βίωσε επίσης μια εσωτερική πόλωση ανάμεσα στη δική της πολιτική θέση και τη θετική άποψη της ομάδας για το κομμουνιστικό καθεστώς. Δεν κατάφερε να διαχειριστεί τις συγκρούσεις μέσα στην ομάδα πρωτίστως επειδή επέτρεψε την εξωτερική πραγματικότητα να διαρρήξει τα όρια της ομάδας και δευτερευόντως διότι αντιμεταβιβαστικά ενεπλάκη στην πόλωση και έχασε τη θέση του θεραπευτή. Όλη η ομιλία περιστράφηκε γύρω από την πολιτική και κοινωνική κατάσταση ως μικρογραφία της κοινωνίας χωρίς καμία προβληματική που να αφορούσε το άτομο/μέλος της ομάδας.
Η Susanne Raetzer[4] (Berlin Institute), παρουσίασε τη δική της ομάδα με τίτλο: “About desire for sameness and fear of standing out”.
Ήταν μία ομάδα που δημιούργησε στα πλαίσια της εκπαίδευσης της μόλις 6 μήνες μετά τη δημιουργία της πρώτης της αναλυτικής, γεγονός που αναφέρθηκε στη συζήτηση ως κάτι πολύ βιαστικό που ίσως συνετέλεσε στην δυσκολία που αντιμετώπισε η ίδια. Ήταν μία καλή παρουσίαση μίας ομάδας που εστίασε στις ομοιότητες μεταξύ τους “την επιθυμία για ομοιότητα” μέσω μιας κοινής καταγγελίας για τη διαφορετικότητα. Εγκαταστάθηκε μία woke κουλτούρα που εμπόδιζε τη διαφοροποίηση των μελών και δυσκόλεψε τη θεραπεύτρια να εστιάσει στη διεργασία.
Κατακλύστηκε από την αντιμεταβίβαση της και την επιθυμία της για μία ομάδα με διαφοροποιημένα μέλη, γεγονός που την εμπόδισε να ασχοληθεί με την ομαδική φαντασίωση και τη matrix αλλά και γενικότερα να σκεφτεί. Αναρωτήθηκε πώς κατανοούμε τέτοιες διεργασίες; Μήπως η εξιδανίκευση των ομάδων από πλευράς της και η αισιόδοξη στάση “εμπιστεύσου την ομάδα” την οδήγησαν στο να παραβλέψει αντι-ομαδικές διαδικασίες;
Η ΜΟ που ακολούθησε ήταν επίσης γεμάτη εντάσεις, αυτή τη φορά για τους πολέμους στη Γάζα και στην Ουκρανία. Φάνηκε ότι αρκετά μέλη δεν ήξεραν την ιστορία του Egatin και τις πρόσφατες αλλαγές, γεγονός που δημιούργησε περισσότερες εντάσεις καθώς κατηγορήθηκε η επιτροπή για αδιαφάνεια. Εν τέλει αποδείχτηκε ότι το συνέδριο επειδή είναι ανοιχτό προς κάθε ενδιαφερόμενο για την ΟΑ είχε συμμετέχοντες οι οποίοι δεν ήξεραν τίποτα για το Egatin, απλώς ήταν συμμετέχοντες στο συνέδριο.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας έγιναν δύο ομιλίες:
Ο Δρ. Ido Peleg[5] με θέμα: «Working with polarities in a psychiatric hospital: Hopes and boundaries» μίλησε για το ψυχιατρικό νοσοκομείο στο οποίο είναι διευθυντής μέσα από ένα κλινικό παράδειγμα σε ένα ψυχιατρικό τμήμα που βρίσκεται σε μια πολιτισμικά πολυποίκιλη περιοχή του Ισραήλ και πως η ομάδα των εργαζομένων διαπραγματεύτηκε τα όρια και τις εσωτερικές πολώσεις μετά τη νοσηλεία ενός τρανς ατόμου. Περιέγραψε τη δυσκολία των εργαζόμενων που καλούνται να βρουν τη θέση τους ανάμεσα σε αντιθέσεις επηρεαζόμενοι από την προσωπική τους ιστορία και κοσμοθεωρία, το οργανωτικό κλίμα και το κοινωνικό ασυνείδητο.
Η επόμενη ομιλία έγινε από την Kathrin Albert[6] με τίτλο “The choir and the conductor in the here and now: Dealing with dissonance and resentment”
Ήταν μία σχετικά τυποποιημένη ομιλία γύρω από το χιλιοειπωμένο θέμα του ομαδικού αναλυτή ως μαέστρου ορχήστρας και το έδαφος που προσφέρει για στοχασμό πάνω στις ομαδικοαναλυτικές ιδέες περί ηγεσίας.
Οι μικρές ομάδες συζήτησης που ακολούθησαν είχαν ως κεντρικό θέμα τους πολέμους πρωτίστως του Ισραήλ και της Γάζας. Τα μέλη ήρθαν σε σύγκρουση υποστηρίζοντας την μία ή την άλλη παράταξη, ακυρώνοντας και αγνοώντας τις παρεμβάσεις της συντονίστριας.
Η τελευταία ΜΟ που ακολούθησε ήταν πανομοιότυπη των προηγούμενων με μόνη διαφορά ότι οι θυμωμένες απόψεις κάποιων δεν βρήκαν τόσο εύφορο έδαφος σύγκρουσης. Μάλλον είχαν όλοι κουραστεί και απελπιστεί καθώς πλησίαζε το τέλος του συνεδρίου.
Η Τρίτη μέρα του συνεδρίου ήταν αφιερωμένη στα διοικητικά και οργανωτικά μερη του EGATIN με παρόντες μόνο τους εκπροσώπους των ινστιτούτων/μελών.
Στη Γενική Συνέλευση ολοκληρώθηκε η αναδιάρθρωση του οργανισμού, διορθώθηκε και ψηφίστηκε το νέο καταστατικό και η Διοικούσα Επιτροπή και μπήκε σε εφαρμογή το άρθρο που ορίζει ότι δεν δέχονται ατομικά μέλη αλλά μόνο ινστιτούτα. Αυτή τη στιγμή μέλη του EGATIN είναι 40 ινστιτούτα.
Η συνάντηση ολοκληρώθηκε με το Policy Meeting όπου αναφέρθηκαν στα πεπραγμένα οι ομάδες εργασίας αποτυπώνοντας το έργο του τελευταίου έτους.
Η επόμενη συνάντηση των Study Days θα γίνει στην Tuzla της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στις 24-26/4/2026.
[1] Η Hanna Reinhardt-Bork σπούδασε κοινωνιολογία και ψυχολογία και έχει εργαστεί σε ψυχιατρικά πλαίσια και στις φυλακές. Ασκεί το επάγγελμα της ψυχαναλύτριας από το 1988 και της ομαδικής αναλύτριας από το 1993. Συν ίδρυσε το Ινστιτούτο Ομαδικής Ανάλυσης του Βερολίνου (BIG) το 2003.
Εργάζεται εκεί ως διδάσκουσα, στην εκπαίδευση ομαδικών αναλυτών και ως επόπτρια. Διευθύνει επτά θεραπευτικές ομάδες και τέσσερις ομάδες εποπτείας στο ιδιωτικό της ιατρείο. Τα ενδιαφέροντά της περιλαμβάνουν ζητήματα κοινωνιο-βιολογίας και εθνολογίας, ιδιαίτερα το θέμα της βίας στις ομάδες.
[2] Η Maja Brkić είναι ομαδική αναλύτρια, επόπτρια και διδάσκουσα στην Τούζλα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Είναι μέλος της Ένωσης Ομαδικών Αναλυτών της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (AGA), καθώς και του Ινστιτούτου Ομαδικής Ανάλυσης στο Ζάγκρεμπ, και εκπρόσωπος της AGA στο EGATIN. Εργάζεται ως ψυχοθεραπεύτρια πλήρους απασχόλησης στο ψυχιατρικό νοσοκομείο ημέρας του Πανεπιστημιακού Κλινικού Κέντρου Τούζλα. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις ομάδες γενικά, καθώς και για τα ζητήματα ταυτότητας.
[3] Η Mirela Bregu είναι σύμβουλος ανάπτυξης οργανισμών και ομαδική αναλύτρια και πρόκειται σύντομα να λάβει το πτυχίο της από το Ινστιτούτο Ομαδικής Ανάλυσης (IGA) του Ηνωμένου Βασιλείου. Είναι ιδρυτικό μέλος και ταμίας της Ένωσης Ομαδικής Ανάλυσης στην Αλβανία. Με εμπειρία άνω των 25 ετών σε τομείς όπως η δυναμική των οργανισμών, οι εσωτερικές δομές, η επιχειρησιακή ευελιξία, οι διαπραγματεύσεις, ο συντονισμός ομάδων και η ομαδική ανάλυση. Από το 2024 εργάζεται ιδιωτικά στα Τίρανα, όπου συντονίζει ομάδες αναστοχασμού για προσωπικό οργανισμών και θεραπευτές με κλινικό έργο.
[4] Η Susanne Raetzer είναι κλινική ψυχολόγος, με άδεια άσκησης ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας και εκπαιδευόμενη στην ομαδική ανάλυση στο Ινστιτούτο Ομαδικής Ανάλυσης του Βερολίνου (BIG). Εργάζεται σε ιδιωτικό ιατρείο με άτομα και ομάδες, στο πλαίσιο του δημόσιου συστήματος υγείας.
[5] Ο Δρ. Ido Peleg είναι ψυχίατρος, ομαδικός αναλυτής και ασχολείται με την προσέγγιση του Ανοιχτού Διαλόγου. Είναι αναπληρωτής διευθυντής του Ψυχιατρικού Κέντρου Mazor στην πόλι Acre του Ισραήλ. Είναι μέλος και διδάσκων του Ινστιτούτου Ομαδικής Ανάλυσης του Ισραήλ και επίσης κλινικός λέκτορας στην Ιατρική Σχολή Rappaport του Τεχνολογικού Ινστιτούτου Ισραήλ (Technion IIT). Αυτή την περίοδο ηγείται της ανάπτυξης της πρώτης δημόσιας κλινικής Ανοιχτού Διαλόγου στο Ισραήλ.
[6] Η Kathrin Albert είναι ψυχαναλύτρια και ομαδική αναλύτρια, με ιδιωτικό ιατρείο στο Βερολίνο. Εργάζεται ως διδάσκουσα και επόπτρια στα ομαδικά αναλυτικά ινστιτούτα BIG, SGAZ και GRAS. Είναι μέλος και πρώην πρόεδρος του Ινστιτούτου Ομαδικής Ανάλυσης Βερολίνου (BIG). Το θεωρητικό και πρακτικό της ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην αυθόρμητη επικοινωνία μέσα στις ομάδες και στις κοινωνικές επιρροές των διαδικασιών μεγάλων ομάδων.
Σοφία Μαρία Μωραΐτου